Η τριήμερη μάχη στο χωριό κόστισε τη ζωή εφτά Γερμανών, ανδρών των SS, και πάνω από πενήντα Έλληνες στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι τη πατρίδα τους.
Ήταν ηρωισμός, κακή εκτίμηση ή έλλειψη ενημέρωσης, εκ μέρους της ελληνικής μονάδας;
Η Ελλάδα είχε ήδη συνθηκολογήσει, αλλά τα στρατεύματα στην απομακρυσμένη αυτή περιοχή δεν ήξεραν. Άνοιξαν πυρ κατά του γερμανικού μηχανικού οι οποίοι ήταν απασχολημένοι προσπαθώντας να επισκευάσουν την εν μέρει ανατιναγμένη, ψηλή γέφυρα στην άκρη του χωριού.
Τα στρατεύματα των SS δεν περίμεναν μια σοβαρή εμπλοκή με τις ελληνικές δυνάμεις σε αυτόν τον τόπο. Εκτός απ'αυτό, πίστευαν ότι ο πολύ φτωχός εξοπλισμός του Ελληνικού στρατού, που ήταν αποδυναμωμένος από τις επιχειρήσεις στο αλβανικό μέτωπο, δεν θα είναι σε θέση να παρουσιάσει καμία αντίσταση.
Οι Γερμανοί, με ένα άρτια εκπαιδευμένο στρατό και εξοπλισμένο με σύγχρονα όπλα, αισθανόταν τόσο ανώτεροι που νόμιζαν ότι ήταν αήττητοι.
Όλη τη νύχτα, οι μάχες μαίνονταν. Πολυβόλα, και βλήματα πυροβολικού που έσκαγαν στους λόφους, δημιουργούσαν ένα πανδαιμόνιο σε αυτό το μικρό χωριό όπου οι νύχτες ήταν πάντα τόσο ήσυχες.
Οι μόνοι θόρυβοι της νύχτας ήταν πότε-πότε μερικά μακρινά γαβγίσματα από τα αδέσποτα σκυλιά και η κραυγή κάποιας κουκουβάγιας.
Ο παππούς μας, οι γυναίκες της οικογένειας και ένα σορό φοβισμένα παιδιά περάσαμε εκείνη τη νύχτα στο σκοτεινό υπόγειο του σπιτιού.
Θόρυβος από βήματα βαριά, ένα άρμα που προσπαθούσε να περάσει μέσα από το στενό λιθόστρωτο δρόμο και περίεργες δυνατές φωνές σε μια άγνωστη γλώσσα: "Ρεχτς, ρεχτς! Λινκς, Λινκς, ναην!” ...... Αυτή φαινόταν να είναι μια διαφορετική, περίεργη και τρομερή νύχτα.
Τα παιδιά έκλαιγαν φοβισμένα και σταυροκοπιούνταν. Είχε έρθει η κόλαση εδώ.
Ξαφνικά, δυνατά χτυπήματα, στη πόρτα επάνω, μας έκαναν όλους να παγώσουμε. Με μια λάμπα πετρελαίου, ο παππούς μας πήγε επάνω να ανοίξει. Τα παιδιά τον ακολούθησαν, από περιέργεια, ξεχνώντας το φόβο.
Καθώς η βαριά πόρτα άνοιξε, τρεις γίγαντες εμφανίστηκαν σαν φαντάσματα στο μισοσκόταδο.
Ποτέ δεν είχαμε δεί άνδρες με τόσο παράξενες στολές και περίεργα κράνη.
Έπρεπε να σκύψουν αρκετά για να περάσουν από τη χαμηλή πόρτα.
Κρατώντας ένα φανάρι στο παρατεταμένο αριστερό χέρι και πιστόλι στο δεξί που έκρυβαν πίσω στη πλάτη, προσπαθούσαν να είναι ευγενικοί κάνοντας φιλικές χειρονομίες.
"Έγγλις;, έγγλις;" ένας από αυτούς ακούστηκε να λέει. Υποθέτω ότι προσπαθούσαν να πούν ότι έψαχναν για Άγγλους.
Ορισμένες βρετανικές δυνάμεις είχαν σταλεί στην Ελλάδα για να βοηθήσουν την άμυνά της. Και οι Γερμανοί είχαν καταστήσει γνωστό ότι στόχος τους δεν ήταν ο ελληνικός στρατός αλλά οι Βρετανοί.
Κανείς δεν είχε δεί σ' αυτό το χωριό Άγγλους. Αυτοί ήταν διάσπαρτοι κυρίως στα νησιά.
Δεν ήταν δυνατό να κοιμηθεί κανείς εκείνο το φρικτό βράδυ. Και το ξημέρωμα φάνηκε τόσο μακριά.
Με το φως της ημέρας όμως όλα έδειχναν πιο ειρηνικά. Από μεγάλη περιέργεια βγήκαμε έξω να δούμε τι συνέβαινε.
Ομάδες από Έλληνες φαντάρους, κάποιοι από αυτούς κουτσαίνοντας, και άλλοι ελαφρά τραυματισμένοι, περνούσαν από το δρόμο και πήγαιναν να παραδοθούν στις γερμανικές δυνάμεις.
Ρωτούσαν ανύσηχοι: "Τι τους κάνουν οι Γερμανοί τους αιχμαλώτους;"
"Μην ανησυχείτε," κάποιος τους καθησύχασε, "σπάζουν τα όπλα τους και να τους στέλνουν στα σπίτια τους!"
Μερικοί Γερμανοί φαντάροι, περπατώντας πάνω-κάτω στο δρόμο και αγνοώντας τους Ελληνες στρατιώτες, κρατούσαν τα κράνη στα χέρια και παρακαλούσαν: "Eier, Eier; κακακακά, κακακακά", ζητούσαν αυγά.
Η φιλοξενία κέρδισε. Ήταν μια παράδοση εδώ. Μια ηλικιωμένη γυναίκα που κουβαλούσε ένα μεγάλο τηγάνι γεμάτο ζεστά αυγά και ένα καρβέλι ψωμί, τα πρόσφερε στους έκπληκτους Γερμανούς.
Η χαρά τους δεν περιγράφονταν. "Α! Danke, Danke muter », έλεγαν χαμογελώντας.
Βλέποντας τα παιδιά έξω στο δρόμο, μας παρότρυναν να πάμε μέσα, γιατί υπήρχε κύνδινος από τις αδέσποτες σφαίρες και τα βλήματα του πυροβολικού.
Την επόμενη μέρα οι χωρικοί έτρεξαν προς τα εγκαταλειμμένα κάρα που ήταν σταθμευμένα στην εθνική οδό, μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά.
Κουβαλούσαν κονσέρβες, τσιγάρα, μπουκάλια με κονιάκ και ότι άλλο χρήσιμο πράμα έβρισκαν.
Αργότερα, κάποιοι πιο τολμηροί άνδρες πήγαν στους λόφους για να φροντίσουν τους τραυματίες και να θάψουν τους άτυχους νεκρούς. Υπήρχαν πενήντα νεκροί άνδρες στα χαρακώματα. Και πολλοί τραυματίες ζητούσαν απεγνωσμένα βοήθεια.
Τουφέκια, υπο-πολυβόλα και όλα τα είδη πυρομαχικών ήταν διάσπαρτα σε όλο το βουνό. Ορισμένα όπλα και πυρομαχικά μεταφέρθηκαν πίσω στο χωριό και κλείστηκαν στην αποθήκη του Δημοτικού σχολείου. Ξεχώρισαν τα καλά από τα σπασμένα πολυβόλα και τουφέκια. Τα άχρηστα θα τα παρέδιδαν στις δυνάμεις κατοχής.
Τα όπλα που ήταν σε καλή κατάσταση τα έκρυψαν κάπου αλλού.
Αυτά χρησιμοποιήθηκαν αργότερα από την Αντίσταση. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.......
INVASION, THE DAY AFTER.
The three-day battle in the village cost the lives of one high ranking German officer, six other SS men and over fifty Greek troops.
Was it heroism, bad judgment or lack of communication on the part of the Greek unit?
Greece had already capitulated but the troops in this remote area did not know about it. They opened fire on the German engineers who were busy trying to repair the partly blown-up high bridge at the edge of the town.
The SS troops never expected a serious encounter with the Greek forces in this insignificant area. Besides,they believed that being a badly equipped army, weakened by the operations in the Albanian front, they would not be in a position to present any resistance.
The Germans, a highly trained and well equipped army with modern weapons, felt so superior that they thought they were invincible.
All night long, the operations continued. Machine-gun fire and artillery shells exploding on the hills created havoc in this little town where nights were always so peaceful. The only sounds of the dark were some distant barking from stray dogs and the howling cry of owls.
We spent that night in the dark basement of the house; our grandfather, the women and a bunch of frightened kids.
The noise of tramping boots, a tank trying to go through the narrow cobble-stone street and strange loud voices: “Rechts! Rechts!..... Links! Links!”; this seem to be a different night.
The kids were crying and I was praying with tears in my eyes.
Suddenly, heavy knocking on the back door upstairs made us stop in apprehension.
Carrying a lantern, our grandfather went upstairs to open the door. The kids followed him.
Curiosity was now added to fear.
As the heavy screeching door was opened, three giant men looking to us like ghosts entered the poorly-lit house.
We had never seen men in so strangely-decorated uniforms with equally strange-looking helmets.
They had to stoop to enter through the 5 foot 5” high entrance.
Holding a flashlight in one hand and a pistol in the other one, hiding it behind their back, tried to
be polite making all sorts of friendly gestures.
“English?, English?” one of them was heard saying. I guess they were trying to tell us that they were only searching for British troops.
Some British forces had been sent to Greece to help defend the country. And the Germans had made it known that their objective was not the Greek army but the British.
No one in this town had ever seen them. They were mostly scattered in the islands.
Nobody could sleep that horrible night. And the dawn seemed so far away.
The morning seemed somewhat more peaceful. We went outside to see what was going on.
Greek troops, some of them limping or wounded lightly, were coming down from the hills to surrender to the German forces.
They asked fearfully: “ What do the Germans do with the prisoners?”
“Don't worry,” a man said. “They break up their weapons and send them home!”
Some Germans, walking up and down the street and ignoring the surrendering soldiers, carried their
helmets around their arm asking: “ Eier, eier? “ They were looking for fresh eggs.
Hospitality won. It was a tradition here. An old woman carrying a large frying pan full of steaming-hot eggs and a loaf of bread, offered them to the surprised German soldiers.
You should have seen the joy and the appreciation in their faces.
“A! Danke, Danke muter”, they said smiling.
Seeing us kids out in the street, they urged us to go inside because of the danger of stray bullets or the shining shells in the bright sky that were swishing over our heads.
As things quieted down the following day, the villagers ran towards the abandoned supply wagons that were parked on the highway, just a few hundred feet away.
They were bringing back canned foods, cigarettes, bottles of brandy and all kinds of goodies that they had been deprived of for some time.
After the 'shopping spree' some daring men went to the hills to take care of the wounded and bury the dead. There were fifty men lying in the trenches. And many wounded men were desperately asking for help.
( Today, in the town, a monument lists all the names and ranks of these heroes)
Rifles, sub-machine guns and all kinds of ammunition were scattered all over the hills. Some weapons and ammunition were brought back to the village and were stacked in the store room of the Municipal building.
They were supposed to be given to the occupying forces. But only the broken machine guns and rifles
were meant to be delivered.
The weapons that were in good condition were hidden away.
They were later used by the Resistance or the 'Liberation Army'. But that's another story.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου